KUTADGU BİLİG VE NİZAMÜLMÜLK SİYASETNAMESİ’NDE DAİRE-İ ADLİYE DÜŞÜNCESİ

Tarihte bilinen ilk devlet olan Sümerler, onun siyasi kültürü üzerinde yükselen imparatorluk olarak kabul edilen Akkadlar ve bu tecrübeyi tevarüs eden devletler dikkate alındığında Asya kıtası, Dünya tarihinin merkezinde bulunmaktadır. Üstelik M.S. 7. yüzyıl sonrası Anadolu, Mısır, Hint, Pers, Türk, Arap, Çin Moğol Dünyasının İslamlaşması ile coğrafyadaki devletlerin daha kalıcı kurumsal bir görüntüye kavuştukları bilinmektedir. Bu en az altı bin yıllık ihtiva İslamî zeminde yeniden yorumlayan Kutadgu Bilig Nizamülmülk’ün Siyasetnamesi, siyaset bilimi alanında emsalsiz örnekler teşkil etmektedir. Türk İran geleneklerini İslam düşüncesine kazandıran iki eser, adalet, ilim, ahlak, maliye, toplum, hâkimiyet, insan uluslararası ilişkileri ele almaktadır. En mükemmel haline 1600’lerde ulaşan siyasetin adalete dayanması esasına dayalı Daire-i Adliye, yüzyıllarca tarihinde her hükümdarın temel ilkeleri görülmüştür. çalışmada, Nizamülmülk Siyasetname’sinin orijinal metinlerine bağlı kalınarak, eserlerdeki düşünceler, Adliye bağlamında analiz edilecektir. Çalışmada, Türk-İslam Devletlerinin kalıcılığı kurumsallık ilkelerinin günümüz gelecek idareciler için de geçerli olduğu bunların özlü takdimi hedeflenmiştir.